GT_1217 foto van Wikimedia Commons Biccie.

Het Zoötomisch Laboratorium (dierkundig laboratorium) stond van 1876 tot 1960 aan de Witte Singel in Leiden.
Het werd in eerste instantie gebruikt voor de practicumlessen zoötomie (dierlijke anatomie) aan de Universiteit Leiden.
De uitbreiding van het aantal vakken rond 1916 leidde tot de naamswijziging in Zoölogisch Laboratorium.

De opleiding Dierkunde aan de Leidse Universiteit had tot ver in de 19e eeuw geen vaste huisvesting. Er werden colleges gegeven in 'Hof van Zessen' aan de Papengracht, de Oranjerie van de Hortus en zelfs werden er kamers gehuurd bij de firma Trap, een kleermaker aan de Papengracht. Pas in de jaren '70 van de 19e eeuw werden serieuze plannen gemaakt voor een nieuwe huisvesting. Eerst overwoog ment het braakliggende terrein van de 'Kruitramp' te bebouwen. Hier werd echter geen goedkeuring voor verkregen.
Uiteindelijk werd een locatie gekozen aan de toenmalige gedempte Cellebroersgracht -nu de Kaiserstraat- bij het begin van de oprijlaan naar de Sterrenwacht.
Op 30 maart 1874 vond de aanbesteding plaats. Laagste inschrijver was de heer D.A. Braakenburg uit Haarlem voor een bedrag van f 54.800. Reeds op 5 mei 1874 werd de eerste paal geslagen. De bouw werd vertraagd door enkele ongelukken, zoals het omvallen van de heistelling en later het vastraken van de stoker van de heimachine, aan een bewegend onderdeel.
Het laboratorium werd in het studiejaar 1875/1876 in gebruik genomen.
Het gebouw, naar ontwerp van Rijksbouwmeester Johan Metzelaar, viel niet bij iedereen in de smaak. In een ingezonden brief werd het al voor de ingebruikname uitgemaakt voor iets wat het midden houdt tussen een gasthuis of een klooster en eene Beijersch-bierbrouwerij.
De snelle groei van het aantal studenten noodzaakten uitbreiding en verbouwing van de bestaande gebouwen in 1904-1906. Nu werd ook de naam van het laboratorium gewijzigd in Zoölogisch Laboratorium.
Aan de voorzijde van het gebouw - aan de kant van de Witte Singel - bleef de oude naam in de gevelstenen te zien.

....
GT_1217 (foto van Wikimedia Commons Biccie)


GT_1225 - sluitsteen

In 1952 was het wederom noodzakelijk een extra verdieping aan te brengen. Deze verdieping kwam op de oostelijke vleugel van het gebouw die in 1904-1906 was aangebouwd.
De verbouwingen bleken niet toereikend voor de huisvesting van de opleiding. Er werd besloten een torengebouw op de plek van enkele woonhuisjes aan de Kaiserstraat neer te zetten. Het Zoölogisch Laboratorium zou blijven staan en zou flink verbouwd worden. In 1958 was het Van der Klaauw Laboratorium klaar.
In 1960 werd een compleet nieuw 'singelgebouw' aanbesteed omdat het oude gebouw niet meer voldeed aan de moderne eisen. Eind 1960 werd het Zoötomisch Laboratorium gesloopt.
De gevelstenen uit 1876 werden behouden en later ingemetseld in een muur van het gebouw aan de Sterrewachtlaan.
De officiële opening en ingebruikname was op 14 januari 1963.

In 2013 werden de 'Van der Klaauw Toren' en het Singelgebouw gesloopt. De colleges en docenten verhuisden al veel eerder, in 2009, naar het Sylvius Laboratorium in het Leiden Bio Science Park.


Bronnen:

Wikipedia
Leidse Courant, 30/09/1958; p. 2/11
Leidsch Dagblad, 24/05/1873; p. 1-2/4 en Leydse Courant, 24/05/1873; p. 1-2/4
Leidsch Dagblad, 30/06/1873; p. 2/4
Leidsch Dagblad, 23/06/1874; p. 3/4 en Leydse Courant, 23/06/1874; p. 2/4
Leidsch Dagblad, 15/11/1873; p. 3/4 en Leydse Courant, 15/11/1873; p. 1/4
Leidsch Dagblad, 14/03/1874; p. 1/4 en Leydse Courant, 14/03/1874; p. 1/4
Leidsch Dagblad, 31/03/1874; p. 1/4
Leydse Courant, 06/05/1874; p. 1/4
Leydse Courant, 10/06/1874; p. 1/4
Leydse Courant, 06/08/1874; p. 1/4
Leidsch Dagblad, 29/05/1876; p. 1/4
Leydse Courant, 03/07/1875; p. 3/4
Leidsch Dagblad, 27/03/1926; p. 1/16
Leidsch Dagblad, 08/11/1952; p. 2/12
Nieuwe Leidsche Courant, 14/11/1952; p. 4/10 en Leidsche Courant, 14/11/1952; p. 2/10
Leidse Courant, 05/08/1958; p. 3/8
Leidsch Dagblad, 21/09/1960; p. 7/20
Leidse Courant, 15/01/1963; p. 7/10
Nieuwe Leidsche Courant, 03/02/1961; p. 3/12
Leidsch Dagblad, 15/01/1963; p. 3/12


Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Eventuele aanvullingen voor dit verhaal kunt u sturen naar geveltekens@oudleiden.nl.
Voor meer informatie raadpleeg ons colofon.