.....
GT_1320

Boerhaavelaan 3, woonhuis ontworpen door H.J. Jesse, tegenwoordig Ronald McDonaldhuis.


GT_1321

Tekst op de liggende gevelsteen boven de voordeur:

in dit huis leefde en werkte de orthopaedist
Dr. MURK JANSEN,
stichter en leider van de
vereeniging van misvormden
en van de Anna-kliniek.
overleden den 1sten maart 1935.

Rechts van de entree, op de hoek van een uitspringend gedeelte van de woning, bevindt zich een kopje van een engel. Dit is waarschijnlijk afkomstig van de architect Jesse die een grote verzameling oude bouwmaterialen had die men tegen meerprijs kon laten opnemen in het te bouwen pand. (mededeling van mevrouw A.A. Jesse, kleindochter van de architect)

De gevelsteen ter herinnering aan dr. Murk Jansen is in 1938 geplaatst en werd aangeboden door oud-patiënten.
Dr. Murk Jansen (1867 – 1935) was degene die op 24 november 1904 in het Academisch Ziekenhuis Leiden een orthopaedische polikliniek opende, het “poliklinicum van Dr. Murk Jansen”.
Murk Jansen werd in 1867 geboren in Zaandam als zoon van een schoolmeester. Vanaf 1887 woonde de familie in Rotterdam. Vader Jansen koos voor hem een loopbaan binnen het onderwijs, hoewel zoonlief meer voelde voor de geneeskunde.
Al op achttienjarige leeftijd stond Murk voor de klas, met een ULO-diploma en de akten lager en middelbaar onderwijs op zak. In 1892 slaagde hij voor de akte M.O. Engels, waardoor hij toegang kreeg tot de Leidse Universiteit. Hij gaf Engelse les om zijn studie geneeskunde te bekostigen. Zijn loopbaan kwam daarna in een versnelling.
Vanaf 18 januari 1900 was Murk Jansen arts, maar hij bleef altijd studeren.
Hij werd assistent bij de anatoom Prof. dr. T. Zaayer en werkte achtereenvolgens op interne geneeskunde en de afdeling chirurgie in Leiden. Gaandeweg ontwikkelde hij een grote belangstelling voor de orthopedie, een destijds opkomend, maar nog nauwelijks erkend vak.
In 1904 promoveerde Murk Jansen in Gent en werd hij privaatdocent in de orthopedie te Leiden, waar in hetzelfde jaar een orthopedische kliniek werd geopend in het oude Academisch Ziekenhuis aan de Morssingel. Op 14 februari 1906 sprak Murk Jansen zijn inaugurele rede "De mechanische oorzaak van Beenvorming" uit.
In 1913 betrok hij het riante pand Oegstgeesterlaan (de latere Boerhaavelaan) nummer 3, waarin hij ook een praktijkruimte onderbracht.
Vanaf 1916 vorderde de bouw van het nieuwe complex van het Academisch Ziekenhuis Leiden gestaag. Daarin werd ook een nieuwe orthopedische afdeling gepland, waarover Murk Jansen de scepter zou gaan zwaaien, althans indien hij akkoord wilde gaan met de voorwaarde de behandeling van fracturen en van been- en gewrichtstuberculose aan anderen over te laten. Hij zag de zin daarvan niet in en weigerde. Uit deze impasse groeide het plan om zelf een orthopedische kliniek te laten bouwen. In 1919 richtte hij dan ook, samen met Anna Groll en een aantal anderen, de 'Vereeniging voor Misvormden' op.
Anna Groll werd in 1856 geboren in Batavia als dochter van Johannes Groll, ingenieur bij de Gouvernementstelegraaf in Nederlands Indië.
Na de dood van haar vader in 1885 legde Anna zich toe op boekhouden en handelswetenschappen en werd de eerste Nederlandse vrouwelijke accountant.
Ze werd penningmeester van de 'Vereeniging voor Misvormden' en ontmoette in 1900 dr. Murk Jansen.
Dat was het begin van een lange samenwerking: Anna verzorgde de administratie van Murk Jansen en vertaalde zijn wetenschappelijke publicaties.


De 'Vereeniging voor Misvormden' vormde uiteindelijk de basis voor de totstandkoming van de “Anna Kliniek voor Orthopaedie”, welke op 11 november 1929 werd geopend.
De textielbaron en multimiljonair Aleidus Gerardus Bosman (1871-1958) verkocht in de jaren twintig van de vorige eeuw 1,8 hectare van zijn landgoed aan de Rijnsburgerweg om de vestiging van de Anna-Kliniek voor Orthopaedie mogelijk te maken.
Het gebouw was ontworpen door architect Hoogervorst uit Amersfoort en gebouwd door Kiebert, aannemer uit Sassenheim.
Met ingang van 1 januari 1977 werd de behandeling, verpleging en verzorging van orthopaedische patiënten overgedragen aan het Academisch Ziekenhuis te Leiden. Kort daarna werd de Anna-Kliniek afgebroken.

Bronnen:
Leids Jaarboekje 1936, In memoriam dr. Murk Jansen, door Anna Groll.
www.gehandicaptenschrijvengeschiedenis.
www.annafonds.nl


Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden, voor meer informatie of contact met de commissie raadpleeg ons colofon.