.....
GT_1013 foto: Ph. Everts

Gevelsteen Hogewoerd 44.
Het huis dateert uit de tweede helft van de 17de eeuw met in de borstwering van de eerste verdieping een gevelsteen, voorstellende een mand met wol en het onderschrift:
DIE BLICKMAND 1706

De steen is afkomstig uit een het tuitgeveltje van een 'wevershuisje' dat vroeger aan de Waardgracht (nummer 8) lag. Na afbraak van het huisje werd de steen in 1948 in de gevel van Hogewoerd 44 geplaatst, een Rijksmonument.

Een blickmand is een bleekmand. Witte stoffen werden gebleekt op speciaal daarvoor gereserveerde bleekvelden buiten de stad.
De hier afgebeelde 'Blickmant' is gevuld met gewrongen lappen stof, klaar om naar het bleekveld gebracht te worden Hij staat op een kleine console, los van de onderrand.
Op deze manier heeft de steenhouwer voorkomen dat de mand een zwevende indruk zou maken.
Op de onderrand is de oorspronkelijke tekst “Blickmand” slordig weggekapt.
Naast de nieuwe tekst is het jaartal “1706” komen te staan.

In de Amsterdamse Tichelstraat is een steen met eenzelfde afbeelding te zien. Ooit zaten er daar vijf soortgelijke stenen op een rijtje. Twee ervan bestaan nog. Mogelijk is deze steen één van de drie andere verdwenen Amsterdamse stenen.

Garens en linnen werden, voor hun definitieve verwerking, in buiten de stad gelegen grootschalige blekerijen gebleekt. Deze steen heeft mogelijk een tweede leven gekregen als het uithangteken van een kleinschaligere 'kleerwasserij'. In deze als 'klederblekerij' of kortweg 'de bleek' aangeduide bedrijven werd vuil geworden kleding, bedde- en tafelgoed gewassen en gebleekt.

Bronnen:

Annemarie Postma, Leiden Gebeiteld, Leidse Gevelstenen binnen de Singels, Serie Leids Verleden nr. 2 1995, uitgeverij Nautilus Leiden.
Pancras van der Vlist, Leidse geveltekens, 2009.
J.W Zwanenburg in Leids Jaarboekje 1985 en 1988.

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Zie verder colofon