....
GT_1305

Hier was ooit de voormalige Jongens HBS, later Rembrandt Lyceum en thans Bonaventura Scholen Gemeenschap.
Het Bonaventuracollege is een school voor katholiek voortgezet onderwijs in Leiden. De school biedt onderwijs in gymnasium, atheneum, havo en vmbo. Het Bonaventuracollege heeft drie vestigingen in Leiden en één in Roelofarendsveen.

Het als Gemeentelijke Hoogere Burgerschool (HBS) voor Jongens gestichte schoolgebouw met aangebouwde dienstwoning (conciërgewoning) van het huidige Bonuventura-College is gebouwd in 1913-1915 als opvolger van de oude HBS aan de Pieterskerkgracht. Omdat inmiddels ook meisjes onderwijs konden volgen op deze school werd de oorspronkelijke naam in 1922 vervangen door 'Hoogere Burgerschool met vijf-jarigen cursus'.
Het gebouw is een ontwerp van Willem Marinus Dudok, die destijds ingenieur en plaatsvervangend directeur der Gemeentewerken van de gemeente Leiden was. De HBS is met het kantoorgebouw van het Leidsch Dagblad het belangrijkste gebouw dat Dudok voor de gemeente Leiden heeft ontworpen.
De school is gebouwd in een stijl die verwant is aan die van de Amsterdamse School, maar toont ook nog duidelijk de invloeden van Berlage, zowel wat het concept als de
symbolische decoraties betreft.
De niet symbolisch beladen, als waterreservoir (vergaarbak) dienende, gebeeldhouwde olifant bij het trappenhuis aan de Hoge Rijndijk is, evenals de andere terracotta reliëfs aan het gebouw, van de hand van de Willem Coenraad (of Cornelis) Brouwer.

....
GT_1695

In de jaren zestig en in 1980 is de ruimte indeling van de school hier en daar gewijzigd. Het schoolgebouw is in de jaren 1989-1990 gerestaureerd naar een van 1986 daterend restauratieplan. Ook het bijzondere interieur is nog voor een belangrijk deel in oorspronkelijke staat en valt derhalve ook onder de bescherming.
De bescherming van rijkswege betreft zowel het schoolgebouw als de aangebouwde, eveneens door Dudok ontworpen dienstwoning voor de conciërge. De school vormt een stedebouwkundig ensemble met het Militair Invalidentehuis, waarmee het de hoeken van de Hoge Rijndijk met de Burggravenlaan markeert.

De geveldecoraties aan de straatgevels bestaan uit terracotta reliëfs, decoratieve steensverbanden en in zandsteen uitgevoerd beeldhouwwerk. De vergaarbakken zijn vervaardigd van dezelfde steensoort.
Op de tweede verdieping is een wijzerplaat van gekleurd plateel onder de top van de midden travee. Aan weerszijden van het uurwerk een natuurstenen reliëf met zandloper.
In het midden van de bredere puntgevel een steekkap met een in zandsteen uitgevoerd reliëf met "ANNO 1915" en het gekroonde wapen van
Leiden tussen twee schilddragende heraldische leeuwen.
Een ijzeren gevellantaarn boven de middelste deur dateert uit de bouwtijd van de school.
Het schoolgebouw heeft aan de straatzijden een erfscheiding bestaande uit lage bakstenen muurtjes met ijzeren hekken tussen met granieten koppen bekroonde hekpijlers van baksteen, waarvan de meeste zijn vernieuwd.
Het interieur bevat nog veel van de oorspronkelijke elementen.

Opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden, zie verder ons colofon.