In de 19e eeuw verschenen er in Leiden aardig wat straatjes op particulier initiatief. De gemeente was dan ook bij de naamgeving van die straatjes niet betrokken, dat was zaak van de eigenaren van die straatjes. Zo gebeurde het dat menig nieuw straatje in Leiden door “ijdele huisbazen naar zichzelf zijn genoemd”, aldus het socialistische gemeenteraadslid Teunis Groeneveld in 1928. Iets vergelijkbaars is gebeurd met het Hendrikstraatje bij de Langegracht, volgens Groeneveld “waarschijnlijk genoemd naar een huizenbaaskind.” De socialist voegt daar tenslotte aan toe, dat hij er weinig voor voelt, dat “de gemeente die ijdelheid officieel sanctioneert en zou het toejuichen wanneer aan die straten andere namen gegeven konden worden.”


Het pleidooi van Groeneveld heeft aan de naam van het Hendrikstraatje niets veranderd, die heet nog steeds zo. Maar van wie was deze Hendrik eigenlijk een huizenbaaskind? Een eerste-steen-steen in de gevel van Hendrikstraat 1 geeft het antwoord. Daarop is het jaar 1890 te onderscheiden, dat zal dus het jaar zijn dat de 7 arbeiderswoningen inclusief straatje daar gebouwd zijn. Verder is leesbaar dat de steenlegger op dat moment 7 jaar oud was. En tenslotte de naam, waarvan de voornaam vrij duidelijk leesbaar is: “Hendrik”. De achternaam is wat moeilijker te lezen, maar is “Filippo Hz”.


Kleine Hendrik Filippo Hz is geboren op 11 augustus 1883 en was dus idd 7 jaar toen hij in 1890 de eerste steen metselde voor de woningen in dit nieuwe straatje. Hij was zoon van Hendrik Filippo senior (1858-1925), die trouwens ook weer zoon van een Hendrik was, ik noem deze even Hendrik I. Hendrik I was “ruimer”, oftewel rioolruimer en baggeraar. Ik kan me er wel iets bij voorstellen als zijn zoon Hendrik niet in de stinkende voetsporen van paps wilde treden. Die koos dan ook in eerste instantie het beroep van de broers van zijn vader: pottenbakker. De familie Filippo had bijvoorbeeld een flinke pottenbakkerij achter de Kalvermarkt.


Door die pottenbakkerij wordt Hendrik sr. ook direct verbonden met het perceel achter Langegracht 248, waarop in 1890 de Hendrikstraat gebouwd zou worden. Want in 1872 vraagt hij een vergunning aan om “in zijn pand” daar een pottenbakkersoven te mogen plaatsen. Uiteindelijk lijkt de pottenbakkerij niet te slagen. Hendrik sr treffen we namelijk in de archieven en kranten toch vooral aan als timmerman. De kans is dan ook groot dat de zeven huisjes in de Hendrikstraat door hemzelf in elkaar getimmerd zijn, geholpen door zijn broer Jan Filippo die metselaar was.
Door de vele Hendrikken in de familie Filippo in die tijd kun je je nog wel afvragen of het straatje nu vernoemd is naar de zoon Hendrik jr (geboren in 1883) of toch naar Hendrik sr (geboren 1858) zelf, en hij echt die “ijdele huisbaas” was, waar Groeneveld het over had.