Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Hexagram Molensteeg 24

  • Leiden
  • Geschiedenis 1601-1700
  • Gebouwen

Gevelteken Molensteeg 24 metselteken

.....
GT_1196

Een hexagram is een zespuntige, stervormige veelhoek bestaande uit twee in elkaar geschoven driehoeken. Dit symbool komt in veel culturen voor en werd van oudsher meestal gebruikt als een magisch beschermingsteken.
Het bekendste voorbeeld van een hexagram is het Salomonszegel of Davidsschild, ook wel Davidster genaamd.

In de oudheid stond de driehoek met de punt naar boven symbool voor mannelijkheid en vuur, en de driehoek met de punt naar beneden voor vrouwelijkheid en water.
Koning Salomo droeg het hexagram symbool als zegel, met de naam van God erin: יהוה of JHWH, dit zou hem bijzondere kracht verlenen.
In de Middeleeuwen werd het ook gebruikt door alchemisten als algemeen symbool voor de alchemie of als symbool voor de elementen vuur/water.
De Joodse Kabbala-dogmatiek ziet in dit symbool een beschermende kracht.
Sommigen zien het ook als symbool van de vrijmetselarij; de gestileerde voorstelling van de winkelhaak is de driehoek naar beneden gericht, de passer vormt de driehoek met de punt naar boven gericht.
In de heraldiek staat het hexagram voor gezondheid.

Metseltekens zijn symbolen die met baksteen, vaak van afwijkende kleur of structuur, als patroon in een bakstenen muur werden aangebracht.
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar deze tekens zodat er nog veel onduidelijk is over het 'hoe en waarom'.
In landen die rijk waren aan water en klei, de ingrediënten van baksteen, komen de tekens meer voor dan in landen waar natuursteen het overheersende bouwmateriaal was.
Duidelijk is dat het gebruik van de tekens dateert uit de Middeleeuwen en samenhangt met het toenemende gebruik van baksteen voor gebouwen.
Er zijn twee soorten metseltekens te onderscheiden; de gevel- of vlakvullende motieven en de afzonderlijke tekens.
De afzonderlijke tekens hebben in hun oorsprong vaak een mystieke, bezwerende en beschermende betekenis gehad.
Vanaf de 16e eeuw ontstaat er een andere vorm die meer verhalend is. Vanaf die tijd komen motieven als de hartvorm, het ruitkruis en jaartallen en letters voor.
In de loop van de 18e eeuw komen louter esthetische composities in zwang. De vroegere betekenis lijkt verloren gegaan te zijn.
Mooie voorbeelden van metseltekens zijn te zien op de website bovenlichten.net.
Klik hier om deze pagina te bezoeken.



In krantenberichten uit 1890, 1901, 1911 en 1914 wordt melding gemaakt van de verkoop van het pand Molensteeg 24/hoek Vliet 34 in het Notarishuis. Het wordt beschreven als een woonhuis aan de Vliet nr.34 met een afzonderlijke bovenwoning aan de Molensteeg 24.
Tegenwoordig is het huisnummer aan de Vliet 38. Dit pand heeft de status van Rijksmonument.

Het pand is op 27-02-1978 grotendeels door brand verwoest. Indertijd was het een studentenhuis, in eigendom van J.F. Mandemaker uit Warmond.

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden.
auteur: B. Veldstra, A. v. Leeuwen

Zie verder colofon
kaart