Verhaal: Academiegebouw, Rapenburg
- Leiden
- Gebouwen
Gevelteken en metseltekens, Rapenburg
Academiegebouw Rapenburg
GT_1290 Foto Philip Everts
Samuel van Musschenbroek maakte in 1670 de vergulde Minerva en de windvaan die de klokkentoren van het gebouw siert. Van Musschenbroek voerde, de schuin aan overkant van het gebouw, zijn winkel genaamd d'Oosterse Lamp. Hij fabriceerde hier onder andere wetenschappelijke instrumenten in opdracht van Leidse hoogleraren.
De klok in de toren werd gemaakt door Willem Meester een vooruitstrevend Leidse klokkenmaker. Later zou hij in dienst treden van Willem III van Oranje, als een soort ingenieur, en bouwde hij onder andere metalen pontonbruggen. Bij dit project zou hij samengewerkt hebben met Samuel van Musschenbroek.
GT_1581
... 
GT_1702
De metseltekens op de muur van het Academiegebouw zijn waarschijnlijk van iets later tijd dan de oorspronkelijke bouw.
Het muurvlak is mogelijk dichtgemetseld tijdens een van de vele verbouwingen van het pand.
Metseltekens zijn symbolen die met baksteen, vaak van afwijkende kleur of structuur, als patroon in een bakstenen muur werden aangebracht.
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar deze tekens zodat er nog veel onduidelijk is over het 'hoe en waarom'.
In landen die rijk waren aan water en klei, de ingrediënten van baksteen, komen de tekens meer voor dan in landen waar natuursteen het overheersende bouwmateriaal was.
Duidelijk is dat het gebruik van de tekens dateert uit de Middeleeuwen en samenhangt met het toenemende gebruik van baksteen voor gebouwen.
Er zijn twee soorten metseltekens te onderscheiden; de gevel- of vlakvullende motieven en de afzonderlijke tekens.
De afzonderlijke tekens hebben in hun oorsprong vaak een mystieke, bezwerende en beschermende betekenis gehad.
Vanaf de 16e eeuw ontstaat er een andere vorm die meer verhalend is. Vanaf die tijd komen motieven als de hartvorm, het ruitkruis en jaartallen en letters voor.
In de loop van de 18e eeuw komen louter esthetische composities in zwang. De vroegere betekenis lijkt verloren gegaan te zijn.
Mooie voorbeelden van metseltekens zijn te zien op de website bovenlichten.net.
Klik hier om deze pagina te bezoeken.
Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Voor meer informatie of contact met de commissie zie ons colofon.
Eventuele aanvullingen voor deze tekst kunt u zenden naar: geveltekens@oudleiden.nl
GT_1290 Foto Philip Everts
Samuel van Musschenbroek maakte in 1670 de vergulde Minerva en de windvaan die de klokkentoren van het gebouw siert. Van Musschenbroek voerde, de schuin aan overkant van het gebouw, zijn winkel genaamd d'Oosterse Lamp. Hij fabriceerde hier onder andere wetenschappelijke instrumenten in opdracht van Leidse hoogleraren.
De klok in de toren werd gemaakt door Willem Meester een vooruitstrevend Leidse klokkenmaker. Later zou hij in dienst treden van Willem III van Oranje, als een soort ingenieur, en bouwde hij onder andere metalen pontonbruggen. Bij dit project zou hij samengewerkt hebben met Samuel van Musschenbroek.
GT_1581
GT_1702
De metseltekens op de muur van het Academiegebouw zijn waarschijnlijk van iets later tijd dan de oorspronkelijke bouw.
Het muurvlak is mogelijk dichtgemetseld tijdens een van de vele verbouwingen van het pand.
Metseltekens zijn symbolen die met baksteen, vaak van afwijkende kleur of structuur, als patroon in een bakstenen muur werden aangebracht.
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar deze tekens zodat er nog veel onduidelijk is over het 'hoe en waarom'.
In landen die rijk waren aan water en klei, de ingrediënten van baksteen, komen de tekens meer voor dan in landen waar natuursteen het overheersende bouwmateriaal was.
Duidelijk is dat het gebruik van de tekens dateert uit de Middeleeuwen en samenhangt met het toenemende gebruik van baksteen voor gebouwen.
Er zijn twee soorten metseltekens te onderscheiden; de gevel- of vlakvullende motieven en de afzonderlijke tekens.
De afzonderlijke tekens hebben in hun oorsprong vaak een mystieke, bezwerende en beschermende betekenis gehad.
Vanaf de 16e eeuw ontstaat er een andere vorm die meer verhalend is. Vanaf die tijd komen motieven als de hartvorm, het ruitkruis en jaartallen en letters voor.
In de loop van de 18e eeuw komen louter esthetische composities in zwang. De vroegere betekenis lijkt verloren gegaan te zijn.
Mooie voorbeelden van metseltekens zijn te zien op de website bovenlichten.net.
Klik hier om deze pagina te bezoeken.
Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Voor meer informatie of contact met de commissie zie ons colofon.
Eventuele aanvullingen voor deze tekst kunt u zenden naar: geveltekens@oudleiden.nl