Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: de Maredijkbuurt

  • Leiden
  • Geschiedenis 1601-1700
  • Gebouwen

Gevelteken inventarisatie

De Maredijkbuurt wordt begrensd door de Rijnsburgersingel, de Haarlemmertrekvaart, de spoorlijn Leiden-Amsterdam en de Schuttersveldweg.
De wijk bestaat uit twee gedeelten die allebei een sterk verschillend karakter hebben:
1. Rond de Rijnsburgersingel, Maredijk en Aloëlaan, oudere kleinschalige woningbouw, veelal van voor de tweede wereldoorlog.
2. Rond Willem de Zwijgerlaan, Schipholweg, Parmentierweg en Schuttersveldweg, veel grootschaliger nieuwbouw van woningen (flats) en kantoren uit de jaren '80 en '90 en het begin van deze eeuw.

Vanaf ruim 5000 jaar geleden tot in de middeleeuwen was het een onbewoond drassig veengebied tussen de Poelgeester strandwal bij Oegstgeest en de Mare, een getijdenriviertje van de Rijn met wisselende stromingen.
Zo'n 900 jaar geleden waren hier de eerste menselijke activiteiten met name waterontginningen.
Vermoedelijk rond 1200 werd de Maredijk aangelegd.
Leiden had door groei en bloei extra grond nodig en trok in 1611 het gebied van wat nu de Maredijkbuurt is bij de stad. Deze stadsuitbreiding had grote invloed op het gebied. De Rijnsburgersingel werd gegraven en deze vormde de zuidgrens van de wijk. Het zuidelijk deel van de wijk was Leids grondgebied, de rest bleef bij Oegstgeest.
De Maredijkbuurt ontstond in 1613 als een buurt met vooral ‘speeltuinen’ (pleziertuinen) met ‘speelhuizen’ (tuinhuizen of koepels) en verder enkele kleerblekerijen en molens. Enkele speelhuizen bestaan nog steeds. De grondverkaveling vond plaats in 1613, waarmee men het bestaan van de moderne wijk laat beginnen.
Vanaf ca. 1700 was er ook een wereldberoemde bloemisterij genaamd ‘De Aloë’ te vinden.
De buurt strekte zich ooit uit vanaf de Rijnsburgersingel tot bij molen ‘De Herder’ aan de Poelwetering. Het grondgebied werd in 1842 verkleind door de aanleg van de spoorlijn Haarlem–Den Haag. In 1880 had Leiden opnieuw uitbreiding nodig. Tuinderijen en bedrijfjes bij de Maredijk en Aloëlaan werden vervangen door woningbouw, een ontwikkeling die globaal tot de Tweede Wereldoorlog doorging.
In 1896 vond een stadsuitbreiding ten koste van Oegstgeest plaats.
Na de Tweede Wereldoorlog werden grootschalige plannen in het noorden van de wijk ontwikkeld. De doorsnijding van de wijk door de Willem de Zwijgerlaan, eind jaren 60, de aanleg van Schuttersveldweg en Schipholweg, en vanaf de jaren '80 de nieuwbouw en kantoren.

Bronnen:

Jan Hengstmengel,"Gelegen buyten de Maren-poort" 2013

Opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Informatie over deze geveltekens is zeer welkom. Zie verder ons colofon.
kaart