inleiding
het gaat hier om geveltekens van steenachtig materiaal. voor het gemak gevelstenen genoemd.
Bij het polychromeren van gevelstenen (het beschilderen in meerdere kleuren) heeft men in de praktijk de keuze uit twee schilderstechnieken: Het schilderen in transparante lagen, ook wel glaceren genoemd, geeft een rijk effect maar blijkt in de buitenlucht snel te verweren. De andere techniek betreft de opbouw van meerdere dekkende kleurlagen en dit geeft mits een goede verf- en pigmentkeuze een veel duurzamer resultaat.
Over de manier waarop een gevelsteen kan worden ingekleurd zijn verschillende mogelijkheden te onderscheiden, die alle als doel hebben om de zichtbaarheid en herkenbaarheid van de afbeelding goed te laten uitkomen. Vaak worden de kleuren ontleend aan de heraldiek; Ook via monsteranalyse van kleursporen, afkomstig van de steen en/of via kleurhistorisch onderzoek kan een kleurschema worden gereconstrueerd.

Voor het polychromeren van een gevelsteen wordt per definitie een verfsoort gebruikt die waterdampdoorlatend is (dit wordt nader gespecificeerd) en niet afsluit zoals verven op alkydharsbasis dit doen. Het risico op vochtophoping achter de verflaag en ijsvorming zouden de steen dan immers kunnen beschadigen. Uitgaande van een zorgvuldig schoongemaakte gevelsteen wordt eerst lijnolie gebruikt om de inzuiging van de verf te temperen. Daarna wordt een grondlaag aangebracht en kan pas daarna met het eigenlijke kleurschema begonnen worden. Voor het beste resultaat dienen de kleuren op opeenvolgende dagen, van donker naar licht te worden aangebracht en moet hierbij vermeden worden, dat aangrenzende kleuren op dezelfde dag worden opgestreken. Er komt normaliter geen transparante lak of vernis aan te pas.


Bronnen: dhr. T. de Vries

Opgesteld door de Commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden.
Eventuele aanvullingen voor dit verhaal kunt u sturen naar geveltekens@oudleiden.nl
t.a.v. dhr. T. de Vries (redactie)