Het Kamer van Koophandel-gebouw (KvK) werd opgeleverd in 1965 en is ontworpen door de Leidse architect M.P. Schutte. Kenmerkend voor het gebouw zijn de bekleding met platen van Muschelkalksteen en het balkon met daarop een verdiept reliëf.

Op de bovenste verdieping van het gebouw zijn in een scheidingswand een tiental gebrandschilderde glas-in-loodramen opgenomen. Het middelste raam bovenaan heeft de tekst Kamer van koophandel en fabrieken Rijnland. Het raam daaronder heeft voorstellingen van onder andere een spinnenwiel, kaasbollen, een ketting en anker. Dit zijn symbolen die verwijzen naar de Leidse handel en fabrieken.

Ramen in 1965 al hergebruikt

De kunststijl van de glas-in-loodramen komt echter niet overeen met die van het gebouw, dat veel strakker is gebouwd in de trant van de Nieuwe Zakelijkheid. Onderzoek bracht aan het licht dat de ramen uit een voorganger van het huidige KvK-gebouw komen en dat ze in 1965 door Schutte werden hergebruikt in zijn nieuwe ontwerp. Op een foto uit 1958 zijn de glas-in-loodramen nog zichtbaar in het oorspronkelijke gebouw.

Van Rapenburg naar Stationsweg

Voor 1965 zat de KvK ook al op deze plek. In 1926 verhuisde de organisatie van het Rapenburg naar de Stationsweg, naar het voormalige gebouw van het Spaarfonds voor Bodemcultuur.[1] Het gebouw werd ter gelegenheid gerenoveerd naar plannen van de bekende Leidse architect Leo van der Laan.[2]

Ondanks dat de glas-in-loodramen sterke stilistische overeenkomsten tonen met deze periode, dateren ze niet uit 1926. De glas-in-loodramen zijn namelijk pas in de jaren ’50 in het gebouw terechtgekomen.

Pieter Geraedts

Het ontwerp komt van Pieter Geraedts, die ook het glas heeft gesigneerd. Pieter Geraedts (1911-1978) is een Warmondse kunstenaar die vooral bekend is geworden door religieuze voorstellingen. Voor een groot aantal kerken maakte hij kruiswegstaties, muurschilderingen en glas-in-loodramen. Hij leerde het vak van zijn vader Wijnand Geraedts, die eveneens schilder van religieuze voorstellingen was. Pieter Geraedts ontwikkelde echter een eigen stijl, die direct herkenbaar is. Hij wist zijn personages zeer realistisch en met veel emotie in hun gezichten neer te zetten. Dit is ook herkenbaar in de glas-in-loodramen in het Kamer van Koophandelgebouw.

Leuk feitje: collega André van Noort, archivist bij Erfgoed Leiden, heeft een boek afgerond over Pieter Geraedts. Het boek, een uitgave van Historisch Genootschap Warmelda, komt uit op 15 november.

Herontwikkeling stationsgebied

Het huidige KvK-gebouw wordt binnenkort gesloopt in het kader van de herontwikkeling van het stationsgebied. De glas-in-loodramen zijn daarom opgeslagen. Ze worden opgehangen in de wachtruimte van het gemeentelijke kantoorgebouw aan Stationsplein 107.

Pieter-Jan De Vos, Erfgoed Leiden en Omstreken

Over Vondst van de week (#VVDW)

Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte. Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'.

---

[1] Branderhorst, H.A.C., 1966. Kamer van koophandel en fabrieken voor Rijnland 1816-1966, Leiden.

[2] Leidsche Courant, “Kamer van koophandel en Fabrieken voor Rijnland”, 6 september 1926, p. 7.