Windpark Barrepolder B.V. (dochter van energiebedrijf DELTA N.V) is bezig om op het bedrijventerrein van de Heinekenbrouwerij vier windturbines te plaatsen. De windturbines gaan voor een periode van 15 jaar groene stroom leveren aan de brouwerij.
Op de plek van  één van deze 4 turbines verwachtte men archeologische resten te vinden. Het graven van de funderingsput (20 m x 20 m) voor de turbine is daarom archeologisch begeleid. Archeologen van archeologiebureau Synthegra B.V. waren tijdens de werkzaamheden aanwezig om archeologische resten te verzamelen en te documenteren.

 

Vlechtwerkwanden
De constructie was opgebouwd uit honderden eiken palen, die dicht naast elkaar in de grond waren geslagen. Tussen deze palen waren twijgen gevlochten, waardoor twee vlechtwerkwanden ontstonden, die in een V-vorm tegenover elkaar geplaatst waren. Dikke boomstammen aan de buitenzijden van deze wanden zorgden voor stevigheid. De wanden lagen tot op 2,5 meter diep in de grond en waren in de put over een lengte van 6 meter te volgen. Waarschijnlijk was de constructie nog langer. De constructie is in het verleden op enkele plaatsen gerepareerd. Er werd vlechtwerk vervangen of een tweede vlechtwerkmuur voor de oorspronkelijke muur gebouwd. Op basis van de aard van het klei en zand is vastgesteld dat het een constructie in het water betrof.

 

De houtconstructie tijdens de archeologische begeleiding (foto: Synthegra BV).

Fotogrammetrie
Om de vlechtwerkconstructie te documenteren is fotogrammetrie toegepast. Met deze digitale techniek kan op basis van foto’s en enkele precies gemeten referentiepunten in korte tijd een 3D-model worden vervaardigd. Hieruit kunnen geschaalde orthofoto’s worden gegenereerd. Een orthofoto is een foto (2D) met orthogonale projectie, dat wil zeggen zonder vervorming onder invloed van lenscurve, perspectief of parallax. Wanneer deze geschaald is, is zo’n orthofoto metrisch correct. Ze kunnen daarom als alternatief of aanvulling van een opmetingstekening worden beschouwd. Bovendien bevat een orthofoto ook nog eens informatie over kleuren en materiaaltexturen.
Digitale fotogrammetrie biedt enorme tijdswinst op wat betreft documenteren. De gewonnen tijd kan worden besteed aan het ter plekke  interpreteren van wat gevonden is. Digitale fotogrammetrie is een relatief nieuwe manier van documenteren in het erfgoedveld, die ondanks de grote voordelen nog niet heel veel wordt toegepast. Voornamelijk omdat het enige kennis en vaardigheid vereist.

Onbekendheid
Overigens is nog niet duidelijk wat de functie van het ding in de Barrepolder was. Er is geen vergelijkbare vondst in Nederland bekend. De vondst staat waarschijnlijk niet op zichzelf, maar zal te maken hebben met andere archeologische resten die in het verleden in de Barrepolder zijn gevonden.
Uit archeologische vondsten die al in de jaren zeventig van de vorige eeuw op het terrein van de brouwerij zijn gedaan blijkt dat hier al sinds de Romeinse tijd mensen actief waren. Bovendien liggen niet ver ten noorden van de vondstlocatie de overblijfselen van het Huis Zwieten in de ondergrond. Dit kasteel stond in 1321 al bekend als een Hollands Leen. Pas in 1805 werd het afgebroken.
Mogelijk ontstaat meer duidelijkheid als de ouderdom bepaald kan worden. Door middel van dendrochronologisch onderzoek van het aangetroffen hout hopen de archeologen een datering van de constructie te krijgen. Bij dendrochronologisch onderzoek wordt op basis van de opeenvolging van dikkere en dunnere jaarringen vastgesteld wanneer de boom gegroeid heeft en uiteindelijk gekapt is. Hiervoor zijn boomstammen nodig met voldoende jaarringen.

 

Marianne Rietkerk en Pieter-Jan De Vos, Erfgoed Leiden en Omstreken

Over Vondst van de week (#VVDW)

Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte. Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'.