In het archief van Huys te Warmond trof ik een boekomslag uit de 15de eeuw aan. Een unieke vondst waar iedere archivaris blij van wordt. Het is een perkamenten boekomslag, hergebruikt, want van oorsprong is een ‘aanplakbord’. De tekst aan de binnenkant van de omslag vertelt een verhaal over de geschiedenis van het Klooster Sint Ursula in Warmond. Wie de weldoeners waren, voor wie de zusters bidden en hoeveel wijn zij toebedeeld kregen.
Op de voorzijde de handtekening van J. van Duvenvoirde en de Latijnse tekst In mendaces, Lucraris mendax vel cum uerissima dicis nulla fides nerbis ut fit habenda turs.
De tekst in de omslag is indrukwekkender. De tekst begint met de mededeling dat dit klooster door ridder Jan van den Woude, heer van Warmond, op 20 juni 1410 gesticht is om voor zijn ziel en voor de zielen van zijn nakomelingen te bidden. Er staat ook bij dat hij op 9 oktober 1417 gestorven is. Dit feit zal volgend jaar in Warmond herdacht worden met de uitgave van een boek over de Middeleeuwse heren van Warmond. Het is dan precies 600 jaar geleden dat hij gestorven is.
Genoemd klooster is het klooster Sint Ursula of Elfduizend Maagden te Warmond. Het werd in 1573 met het nabijgelegen mannenklooster Mariënhaven door de Leidenaren verwoest om te voorkomen dat de Spaanse troepen van hieruit de stad zouden bestoken. Het klooster is daarna nimmer herbouwd. Het archief is bewaard gebleven en raadpleegbaar bij Erfgoed Leiden en Omstreken (ELO). In het archief van het Huys te Warmont zijn ook stukken over dit klooster te vinden. Een mooi voorbeeld hiervan is genoemde boekomslag.
De tekst vervolgt met de namen van Jan Hughenzoen van der Goes en Paelkijn van der Goes. Voor hen moest iedere week voor hun ziel en voor de zielen van hun vrienden in de kerk van genoemd klooster (zie hiervoor het artikel van Mathieu Fannee getiteld Het klooster St. Ursula te Warmond in het boek Warmond beelden van een millennium (Warmond/Katwijk 2016)) een mis gelezen worden. Dat geldt ook voor alle onse vrienden zyelen die ons goet hebben ghedaen.
Daarna volgen de namen van 18 personen die een jaarlijkse uitkering, drank en eten verstrekt hebben. Voor hen zou elke zuster voir die zylen trouwelic bidden. Genoemd worden meester Jacob Hoeck. Hij heeft verstrekte het klooster ten ewighen daghen jaarlijks vier pont Hollands, dat in twee jaarlijkse termijnen voldaan werd. Op die twee dagen kreeg elke zuster een half pint wijn. De zusters zullen veel wijn gedronken hebben, want de meeste weldoeners op deze lijst schonken de zusters wijn. Zullen de zusters continu dronken geweest zijn?
Er werden ook andere versnaperingen verstrekt. Zo gaf meester Hendrik Jan Reyersz., priester en medicus, elke zuster een halve pint wijn, een wit brood en twee pond aan vis op zijn jaargetijde na de uitwijzing van zijn testament. Hij bepaalde ook dat het convent op St. Maria Magdalenadag (22 juli) een vogel of hoen, ter stede brood en wijn kreeg. Verder gaf Jan Foppensz. jaarlijks op St. Jan in de Olie (6 mei) elke zuster een half pint romenie (een zoete Spaanse wijn) en een schoonbrood (fijn brood, wittebrood).
Het document geeft dus een aardig beeld van de weldoeners van het klooster. Het zijn zowel geestelijke als adellijke personen, wellicht uit de kring van de stichter van het klooster Jan van den Woude. Gezien de namen moet het in de 15de eeuw opgesteld zijn. Ik vermoed dat het ergens in het klooster gehangen heeft zodat iedereen kon zien wie de weldoeners waren. Dat is te zien aan de gaatjes (met roestplekken) bovenin.
Over Vondst van de week (#VVDW)
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen.
Via deze site en het twitter-account @ErfgoedLeiden of facebook.com/erfgoedleiden houden zij u op de hoogte.
Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'.
André van Noort