Het dorp Warmond heeft van 1412 tot het beleg en ontzet van Leiden in de jaren 1573 en 1574 een cisterciënzer mannenklooster gehad. Van dit klooster dat Mariënhaven heette, is het archief bewaard gebleven. In het archief zitten stukken over de visitatie en reformatie van het klooster, 1570 – 1571. Deze beschrijving dekt niet helemaal de lading. Dat blijkt uit de ontdekking van enige geruchtmakende getuigenverklaringen in een zaak tegen pater Dirck, die subprior van dit klooster was.
Er werden verschillende personen opgetrommeld om voor baljuw Cornelis Michielsz. en zijn welgeboren mannen een verklaring af te leggen. Zij wilden weten of pater Dirck
1. niemant ghesmeeten off eijmant ghedreijcht heeft om te smijten in ’t voorseijde convent
(met iemand in het klooster heeft gevochten of gedreigd te vechten)
2. eenighe drancken ghemaeckt heeft om die Cornelia Heijmansdr. te gheven ten eijnde dat zij gheen vrucht baeren en soude
(drankjes gemaakt heeft voor Cornelia Heijmansdochter, zodat zij niet zou bevallen van een kind)
3. die justitie weeder gestaen heeft doen Jan Jochimsz. eertijts bailliu weesende van Warmont hem vonde in ’t huijs van Cornelia Heijmansdochter voorseijd
(zich verzet heeft tegen baljuw Jan Jochimsz. toen deze hem aantrof in het huis van Cornelia Heijmansdochter)
Op 12 juni 1570 werden eerst de prior en enige broeders verhoord. Wat punt 1 betreft verklaarden prior Antonis en de broeders Quirijn, Pieter en Bartholomeus dat zij hierover op 2 juni jl. in hun klooster met de abt van Morimond al voldoende gesproken hadden. Broeder Huijch, de kelwaerder (de opzichter over het eten en drinken) verklaarde dat hij in het klooster met pater Dirck gevochten had.
Wat punt 2 betreft verklaarde de prior dat hij dat belet zou hebben als hij hiervan geweten had. Broeder Huijch verklaarde dat hij eind mei bij Cornelia Heijmansdr. geweest was. Hij vroeg haar: Wel Neel Heynies hoe ist met u, want ick gehoort hebbe dat ghij sieck zijt. Hierop reageerde Cornelia: Hier staet een pot daer is een dranck in die ick drincken soude, dan wat het is en weet ick niet. De broeders Quirijn, Pieter en Bartholomeus verklaarden op hun beurt dat zij niets gezien hadden, maar zij wisten wel dat pater Dirck enige dranken gemaakt had om aan Cornelia te geven.
Over punt 3 verklaarden prior Antonis en de broeders Huijch, Quirijn, Pieter en Bartholomeus dat zij gehoord hadden dat pater Dirck met baljuw Jan Jochemsz. gevochten had, maar zij hadden dit niet gezien.
Vervolgens werd Cornelia Heijmansdr. (omtrent 33 jaar oud) verhoord. Zij verklaarde op 12 juni 1570 dat pater Dirck op Sint Matthiasdag (24 februari) ’s avonds om 9 of 10 uur bij haar geweest was. Tegelijkertijd stapte baljuw Jan Jochemsz. binnen waarop een handgemeen ontstond. Verder verklaarde zij dat zij met pater Dirck dikwijls het bed gedeeld had en op de vraag of hij haar enige kruiden of drank gegeven had om te voorkomen dat zij een kind zou krijgen, antwoordde ze ontkennend.
Op 18 juni werd Cornelia nogmaals verhoord. Zij verklaarde dat zij ziek was geweest en dat zij daarom eind mei drie dranken had genomen om haer bloet ende lijff daer mede te purgeren ende te reijnigen. Was zij misschien misselijk geworden van een mogelijke zwangerschap? Voorts verklaarde zij dat genoemde dranken door Weijntgen Laps uit Leiden gemaakt waren.
Tenslotte volgde op 19 juni 1570 het verhoor van de Leidse Weijntgen Jacobsdr. alias Weijntgen Laps oud omtrent 38 jaar. Zij verklaarde dat zij eind mei jl. voor Cornelia Heijmansdr. drie dranken gemaakt had. Daarvoor had zij jopen ende ander bieren, coelsblaen, boeter ende vrouwenpoer gebruikt.
Hoe het verder ging, is helaas niet helder. Duidelijk is wel dat pater Dirck het behoorlijk bont gemaakt heeft, maar Cornelia Heijmansdr. zal ook niet vrijuit gegaan zijn. Het lijkt er sterk op dat zij abortus wilde plegen.
André van Noort