Verhaal: Rijnsburgerweg
- Leiden
- Geschiedenis 1801-1900
- Geschiedenis 1901-1950
- Gebouwen
Gevelteken inventarisatie
Rijnsburgerweg:
n.b. werkende weg worden alle objecten verplaatst naar hun eigen 'verhaal'
De Rijnsburgerweg werd aan het eind van de veertiende eeuw door de Hoogheemraden van Rijnland aangelegd op last van hertog Albrecht van Beieren en strekte zich aanvankelijk uit van de Rijnsburgerpoort, aan het einde van de Haarlemmerstraat, tot de hoge gronden van de Geest. De weg werd aangelegd als alternatieve verbinding tussen Leiden en Rijnsburg voor de in de wintermaanden vaak onbegaanbare Morsweg langs de oever van de Rijn.
In het begin van de negentiende eeuw werd de weg verhard. In de kosten van onderhoud werd voorzien door tolheffing, welke concessie werd afgekocht in 1911. Het gedeelte binnen de uitbreidingen van de stad kreeg later de naam Steenstraat. Door de aanleg van de spoorlijn in het midden van de negentiende eeuw en de vernielingen rond het station in de Tweede Wereldoorlog is het gedeelte van het tracé dat nu Stationsweg heet ingrijpend gewijzigd.
Bij de grenswijziging in 1896 kwam het eerste gedeelte van de Rijnsburgerweg van het Terweepark tot aan de Poelwetering aan de gemeente Leiden en begon men de weg langzaamaan te bebouwen. Het tweede gedeelte tot aan de Warmonderweg bleef tot 1920 bij de gemeente Oegstgeest. In 1925 en 1926 werd de Rijnsburgerweg tot de tegenwoordige afmetingen verbreed.
Veel panden aan de Rijnsburgerweg zijn van de hand van de Leidse architect H.J. Jesse.
De even nummers:
... 
GT_1432
Rijnsburgerweg 4, Rijksmonument Villa Antoinette.
Villa in Neo-Franse Renaissancestijl en koetshuis in Chaletstijl zijn van 1886 en zijn nadien onderdeel van het Academisch Ziekenhuiscomplex geworden. De villa heeft gefunctioneerd als directeurswoning bij het Academisch Ziekenhuis.
... 
GT_1431
Rijnsburgerweg 10, Het Poortgebouw.
Gebouwd door G.C. Bremer in 1925-1928
Rijksmonument nummer: 515102
Rijnsburgerweg 92, 94 en 96, vormen een woonblok daterend uit 1910. Alle huizen hebben een naam.
GT_
Rijnsburgerweg 92 Naam van het huis "HELENA" op een gevelsteen, liggend formaat, op de muur van het balkon, 2e verdieping.
GT_1422
Rijnsburgerweg 94 Naam van het huis boven de entree: "MARION".
Hier is tandartsenpraktijk Snoep gevestigd.
... 
GT_1422
Rijnsburgerweg 96 Naam van het huis "HEBE".
Hier is Huisartsenpraktijk Van Schie gevestigd.
GT_1421
Rijnsburgerweg 114 en 116. Twee gelijksoortige huizen uit 1910, met rechthoekige witte naamplaten op de voorgevel.
GT_1421
Rijnsburgerweg 114
Geelong is een stad in Victoria, Australië.
Dit huis heeft links van de entree een emaillen bordje met daarop het woord brandschel. Zo'n bordje op een huis gaf aan dat men hier een telefoon bezat.
GT_1421
Rijnsburgerweg 116
Naam van het huis JEWEL.
In dit huis woonde voor, en tijdens, de Tweede Wereldoorlog, de familie Meijer.
Herman Meijer, Leiden, 21 april 1924- Gemeente onbekend, 17 maart 1944.
Uit de begraafboeken van de joodse begraafplaats te Katwijk a/d Rijn is bekend dat Herman Meijer aldaar is begraven.
Benjamin Meijer, Leiden, 2 april 1921, Sobibor, 11 juni 1943.
Grietje Meijer-Wolf, Onstwedde, 25 januari 1900- Leiden, 29 augustus 1942. Uit de begraafboeken van de joodse begraafplaats te Katwijk a/d Rijn is bekend dat Grietje Wolf aldaar is begraven.
De echtgenoot heeft de oorlog overleefd.
Eén kind dat nog thuis woonde heeft de oorlog overleefd.
GT_1429
Rijnsburgerweg 130 Villa Tuinlust. Gemeentelijk monument.
Villa in rode baksteen op rechthoekige grondslag. Door het sterk asymmetrische zadeldak bestaat het pand uit links twee bouwlagen met kap en rechts één bouwlaag met zolder, alles gedekt met bruin/blauw geglazuurde Tuiles du Nord. Rechts van de villa een garage, verbonden met het huis doormiddel van een muur met poort. Tegen de linkerzijde een uitgebouwde erker.
Het huis is ca. 1910 gebouwd in een sobere vorm van de Chaletstijl met Art-Nouveau-elementen. Op de verdieping is een breed zeslichtvenster waarvan de stijlen als schijnvakwerk zijn doorgetrokken over het bovenliggend geveldeel dat tussen de stijlen wit is gestuukt met daarop het opschrift “TUINLUST”.
... 
GT_1424
Rijnsburgerweg 146/ hoek Lijsterstraat. Gemeentelijk monument.
Groot hoekhuis genaamd Villa Cecilia, gebouwd in 1912 in eclectische stijl met invloeden uit de Engelse neogotiek. Aan de rechterzijde is het huis aangebouwd tegen het buurpand, aan de voorzijde voorzien van een ca. 8 meter diepe tuin met niet oorspronkelijk tuinhek.
Op twee witte gevelvlakken is in zwart geschilderd de naam “villa - cecilia”.
Op de zijmuur van dit pand en dat van nummer 144, heeft de Stichting Tegenbeeld een gedicht van János Pilinszky geplaatst: ‘Feest van het dieptepunt’ . In het Hongaars en in het Nederlands in de vertaling van Erika Dedinszky. Het gedicht werd onthuld in november 2004.
Hier wordt alleen de vertaling gegeven:
In de bloedige warmte van de kotten,
wie durft nog te lezen?
En wie durft
in het splinterveld van de ondergaande zon,
tijdens de vloed van de hemel en
de eb van de aarde nog
op reis te gaan, waar ook heen?
Wie durft
met de ogen dicht stil te houden op het dieptepunt,
daar
waar zich altijd nog weer
een laatste wuiven voordoet,
een dak,
een beeldschoon gelaat of desnoods een hand,
een hoofdknik, handgebaar?
Wie durft zich met een
gerust hart weg te laten zinken in
de droom die over het bittere leed der kinderjaren heenspoelt
en de zee als een
handkom water naar je gezicht tilt?
GT_1425
Rijnsburgerweg 152Gemeentelijk monument met monumentnummer 1516.
Naam van het huis SONNE HOECK geschilderd op de houten panelen in de nok van de gevel.
Op een foto van het pand uit 1960 is te zien dat deze naam er nog niet op staat.
Het huis werd ook wel Villa Los genoemd naar de eerste eigenaar en in later tijden, De Lijsterhof.
... 
GT_1426
Eerste steen links naast de entree van het pand.
Het is een woonhuis uit 1912, ontworpen door H.J. Jesse, in eclectische stijl gebouwd. Het bestaat uit twee bouwlagen en een zolder onder een puntgevel met samengestelde kap. Het huis vormt één geheel met het buurpand nr. 154 en heeft een zelfde architectuur maar beide panden zijn niet elkaars spiegelbeeld.
Rechts van de erker heeft de begane grond een rondboog nis met daarin een deurkozijn met paneeldeur, zijlichten en bovenraam met roedeverdeling. Rechts in de nis is een plaquette aangebracht met daarop de tekst: “De eerste steen gelegd door Geertruida Hendrika Los Oud 14 jaar 5 juni 1912”.
Geertruida Hendrika Los, geboren op 3 oktober 1898 te Leiden, vader Frans Los, expediteur van beroep, moeder Geertrui Filippo. Zij was hun enig kind.
Rijnsburgerweg 152 werd ooit aangekocht door het Heilige Geest of Armenwees- en kindertehuis aan de Hooglandsekerkgracht om na verbouwing als weeshuis te worden ingericht. Januari 1961 sloot het weeshuis zijn poorten. Van de 21 bewoners waren er nog twee wezen. De regenten verkochten het gebouw aan de Rijksgebouwendienst die er het museum voor Geologie en Mineralogie huisvestten. Van de opbrengst werd het pand Rijnsburgerweg 152 aangeschaft, waarin kinderhuis De Lijsterhof onderdak kreeg. Tegenwoordig is de stichting Cardea hier gevestigd. Cardea is een jeugd- en opvoedhulporganisatie in de regio Zuid-Holland Noord.
... 
GT_1427
Rijnsburgerweg 156, Een tegeltableau aangebracht op de eerste verdieping met daarop de naam van het pand 'De Narcis'. Gemeentelijk monument.
Vrijstaand woonhuis genaamd "De Narcis", in eclectische stijl op rechthoekige plattegrond uit 1904, bestaande uit twee bouwlagen en een zolder onder een samengestelde kap. De voorgevel heeft rechts een topgevel en verder een lijstgoot. Uiterst rechts een smal terugliggend geveldeel. Het hele pand is voorzien van een hardstenen basement. Het pand heeft een kelder met venster waarvan het bovenste deel zichtbaar is in het linker deel van de voorgevel. Boven alle vensters zijn rollagen aangebracht, onder alle vensters natuurstenen lekdorpels. Bijna alle vensters hebben een bovenlicht met een verticale indeling met daarbinnen non-figuratief glas-in-lood met aan de boven-en onderzijde eenvoudig ornament.
Het pand is in 2000 gerestaureerd.
GT_1428
Rijnsburgerweg 162, in de top van de gevel een grijze gevelsteen met daarin -moeilijk leesbaar- het jaartal 1912.
GT_1428
..... 
GT_1299
Rijnsburgerweg 164, naam van de villa "POMONA" in grote keramische (?) letters op de voorgevel van het pand,.
Villa Pomona, in 1898 ontworpen door de Leidse architect Jesse voor de familie Van Eck. Hier woonde Dirk van Eck sociaal bewogen burger van Leiden. Naar hem is de Dirk van Eck Stichting genoemd.
Voor het hele verhaal klik hier.
De oneven nummers:
... 
GT_1433
Rijnsburgerweg 11 Gemeentelijk monument.
Woonhuis met bakstenen gevel uit het begin van de twintigste eeuw, bestaande uit twee bouwlagen en een zolder onder een zadeldak. Het pand heeft een puntgevel die met een dwarskap op het zadeldak is geplaatst.
Onder het zolderraam bevindt zich een tegeltableau met drie, naast elkaar geplaatste, identieke geometrische motieven.
Rijnsburgerweg 21, boven de voordeur geschilderd: Desideranda. Dit opschrift dateert uit de periode dat het pand diende als opvang voor geestelijk minder validen, vanaf 1975 tot 2001. Nu is het pand in gebruik door Pimmetje, Naschoolse Opvang.
Dit pand is gebouwd naar ontwerp van de Leidse architect H.J. Jesse (1860-1943). Het pand is gebouwd in opdracht van P.H. van de Hoog. Het is een 1920-variant van de Hollandse Renaissancestijl. Door middel van onder meer de trapgevel, de kruiskozijnen en de gevelstenen wordt naar deze stijl verwezen. Bovenop de trapgevel staat het beeld van een uil.
GT_1706 foto D. Kompier
....... 
GT_1368...........................................................GT_1371
....... 
GT_1370...........................................................GT_1372
GT_1369
Deze 5 gevelstenen zijn afkomstig van een 17de eeuws pand uit Koudekerk dat in 1916 gesloopt werd; Links staat Adam, dan een steen met tekst, in het midden de boom van goed en kwaad, rechts daarvan een steen met tekst en geheel rechts een steen met Eva.
De tekst luidt:
ONTKENNE .
ENDE . ???
???KEN DAT.
. OPENBAAR .
IS .
ANNO
OM . DAT MEN
NIET . EN . KAN
BEGRIJPEN
DAT . VERBO
RGEN . IS .
. 1 . 6 . 1 . 4 .
De tekst komt uit Onderwysingh in de Christelicke Religie van Johannes Calvijn en luidt hier letterlijk:
"Sal men daerom moeten loochenen gheen oopenbaar is, omdat men niet begrepen en kan 't geen verborgen is". De letters die moeilijk te identificeren zijn en hier als vraagtekens zijn weergegeven vormen misschien het woord missaecken.
De drie woonhuizen, Rijnsburgerweg 31c, 31d en 31e vormen een architectonische eenheid en zijn tegelijkertijd gebouwd, omstreeks 1930, in een expressionistische bouwstijl met kenmerken van de Amsterdamse School. Kenmerkend zijn de gemetselde ornamenten zoals de rond gemetselde bouwdelen, het siermetselwerk en de bloembakken en tuinmuur, die deel uitmaken van het totaalontwerp. Daarnaast is het gebruik van glas-in-lood, van erkers en de gebruikte voordeuren typisch voor de bouwtijd. Deze elementen hebben een toevoegende waarde.
De panden hebben een gezamenlijke kap die gedekt is met rode verbeterde Hollandse pannen. Elk pand heeft een gemetselde schoorsteen.
Voor elk van de panden zijn een bordes met gemetselde bloembak aangebracht en een gemetselde tuinmuur; deze maken onderdeel uit van de architectuur.
Rijnsburgerweg 31c, liggend formaat gevelsteen met de naam Vesta, in de borstwering van de loggia, 2e verdieping.
GT_1711
Gemeentelijk monument.
Woonhuis, deel uitmakend van een rij woningen met dezelfde architectuur (Rijnsburgerweg 31c-e) uit omstreeks 1930, bestaande uit twee bouwlagen en een zolder onder een mansardekap. De gevel is gemetseld in kettingverband.
De begane grond heeft een portiek met houten voordeur en bovenlicht met glas-in-lood, die via een trap met gemetselde treden bereikbaar is. Boven de deur is een afdak aangebracht. De begane grond heeft links een erker met aan de voorzijde een groot zesdelig schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen en aan elke zijkant een schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen.
De erker doet op de eerste verdieping dienst als balkon en heeft een gemetselde borstwering. De gevel heeft een meerdelig kozijn met openslaande deuren en glas-in-lood in de bovenlichten. Verder heeft de eerste verdieping een schuifvenster met glas-in-lood in het bovenraam. Aan de linkerkant is een rond, uitstulpend deel gemetseld.
De zolderverdieping heeft een loggia met afzonderlijke steekkap met schild. Hieronder is een driedelig kozijn met openslaande deuren aangebracht. In de borstwering van de loggia is een gevelsteen gemetseld met de naam van het pand: Vesta. In het dakvlak bevindt zich een originele dakkapel.
Rijnsburgerweg 31d, liggend formaat gevelsteen met de naam Sonnevanck in de borstwering van de loggia 2e verdieping. Gemeentelijk monument.
De begane grond heeft een portiek met houten voordeur en bovenlicht met glas-in-lood, die via een trap met gemetselde treden bereikbaar is. Boven de deur is een afdak aangebracht. De begane grond heeft links een erker met aan de voorzijde een groot zesdelig schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen en aan elke zijkant een schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen.
De erker doet op de eerste verdieping dienst als balkon en heeft een gemetselde borstwering. De gevel heeft een meerdelig kozijn met openslaande deuren en gals-in-lood in de bovenlichten. Verder heeft de eerste verdieping een schuifvenster met glas-in-lood in het bovenraam. Aan de linkerkant is een rond, uitstulpend deel gemetseld.
De zolderverdieping heeft een loggia met afzonderlijke steekkap met schild. Hieronder is een driedelig kozijn met openslaande deuren aangebracht. In de borstwering van de loggia is een gevelsteen gemetseld met de naam van het pand: Sonnevanck. In het dakvlak bevindt zich een originele dakkapel.
Rijnsburgerweg 31e, liggend formaat gevelsteen met naam 't Posthof, op de borstwering boven de erker van de begane grond.
GT_1708
Tegenwoordig een vestiging van Okidokids, kinderdagverblijf. Gemeentelijk monument.
De begane grond heeft een portiek met houten voordeur en bovenlicht met glas-in-lood, die via een trap met gemetselde treden bereikbaar is. Boven de deur is een afdak aangebracht. De begane grond heeft links een erker met aan de voorzijde een groot zesdelig schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen en aan elke zijkant een schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen.
Op de eerste verdieping is het balkon op de erker in 1936 dichtgemaakt met vensters met glas-in-lood, waardoor een serre is ontstaan. Verder heeft de eerste verdieping twee schuifvensters met glas-in-lood in het bovenraam. In de borstwering van de erker is een gevelsteen gemetseld met de naam van het pand: 't Posthof. Zeer waarschijnlijk bevond deze gevelsteen zich oorspronkelijk in de borstwering van de loggia, en werd verplaatst bij het maken van de erker in 1936.
De zolderverdieping heeft een loggia met afzonderlijke steekkap met schild. Hieronder is een driedelig kozijn met openslaande deuren aangebracht. In het dakvlak bevindt zich een originele dakkapel.
... 
GT_1430
Rijnsburgerweg 35, De Keet de letters zijn in de zijgevel met uitspringende baksteen gevormd. Het pand is gebouwd door de architect Jesse in 1905-06. Dit was het woonhuis en tevens werkruimte van de architect en wordt gezien als een hoogtepunt in zijn oeuvre. Het is Jesse in de meest pure vorm: raam- en deurpartijen bekroond met verspringende lateien en rondbogen, een achthoekige traptoren, schoon metselwerk zonder decoratieve elementen, gebruik van groen verglaasde profielsteen, met roeden verdeelde bovenlichten met groen glas, inpandige balkons.
Jesse verzamelde oude bouwmaterialen en hergebruikte die veelvuldig: in de Keet zijn antieke deuren, kruiskozijnen, eiken balken plafonds, majolica en delfts-blauwe tegels te vinden. Hij hergebruikte ook eigen ontwerpen, zoals een schouw van groen geglazuurd materiaal in de voorkamer die Jesse oorspronkelijk maakte voor het stadhuis in Katwijk.
Het interieur is ook kenmerkend voor al het werk van Jesse: opvallende doorkijkjes onder rondbogen, gecombineerd met praktische toepassingen zoals een zitvensterbank. De architect maakte ook het ontwerp voor zijn tuin waarin lange tijd geen bloem mocht staan. In 1925 werd een nieuw tuinontwerp gemaakt. Veel bronnen vermelden dat het theehuis, dat linksvoor in de tuin heeft gestaan, zou zijn afgebroken maar dat klopt niet. Het heeft op verschillende plaatsen achter in de tuin gestaan en heeft nu een prominente plaats in het midden van de achtertuin gekregen. De voor- en de zijtuin zijn tegenwoordig bestraat.
Het pand was vanaf 1989 in gebruik als kantoor en is in 2014 in gebruik genomen als internationale kinderopvang.
Voor het uitgebreide verhaal van dit pand klik hier.
GT_
Rijnsburgerweg 39 Boven de rondboog van de entree een ingemetselde gevelsteen met daarin gebeiteld de naam ANNA HERMIEN . Daaronder enkele tekens waarvan zo op het oog geen duiding aan gegeven kan worden.
Het huis dateert uit 1906.
GT_
Rijnsburgweg 51 De naam Westerwolde, in ijzeren sierletters aangebracht boven de ingang van het huis.
..... 
GT_1328
Rijnsburgerweg 75. Links naast de dubbele ingang bevindt zich de grijze steen met het woord Rijnsburgerweg, zes maal gedeeltelijk gespiegeld.
Erboven: UIT DE VERPLAATSING, eronder: F.B. HOTZ 1922-2000
Op 1 februari 2010, tien jaar na zijn overlijden en op zijn geboortedag werd deze gevelsteen geplaatst als aandenken aan de schrijver F.B. Hotz.
De steen werd in de gevel van Hotz' geboortehuis geplaatst in opdracht van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.
Hoewel Hotz de laatste jaren van zijn leven in Oegstgeest bij zijn zuster woonde, koos men voor een steen aan het huis waarin hij zijn jeugd doorbracht. Juist de Rijnsburgerweg, ‘de Weg’ zoals de schrijver meermalen schreef, vormde al dan niet in combinatie met de tram, jazz en oude auto’s, een rode draad in zijn oeuvre.
Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in het verhaal 'De verplaatsing' in de bundel Ernstvuurwerk uit 1978, waarin sprake is van een totale verheerlijking van ‘zijn’ weg.
Een tijdelijke gedwongen verhuizing naar Haarlem in 1932 bezorgde de hoofdpersoon een weemoedig verlangen naar die Rijnsburgerweg. Hotz beschrijft in het verhaal een grote groene glazen vaas met zes bolle ringen. De ik-figuur ziet in die ringen de stoomtram zesmaal gereflecteerd. Steenhouwer Marc de Groot liet zich hierdoor inspireren en gebruikte het motief van de spiegeling in het woord Rijnsburgerweg.
zie verhaal
..... 
GT_1329
Rijnsburgerweg 77B, opschrift op het kozijn van het meest linkse venster van de eerste verdieping: DE BEUK D'R IN 1989. Woonhuis en kantoor? van architectenbureau en familie Van Beukering.
....... 
GT_1330
Rijnsburgerweg 89, onder het venster van de topgevel een gevelsteen met de naam Jikke-Annes in hoog reliëf. Het pand dateert uit 1904 en heeft een zgn. Vlaamse trapgevel.
....... 
GT_1331
Rijnsburgerweg 123 Op de linkerhoek van de voorgevel, boven het venster van de begane grond, een grijze rechthoekige liggende gevelsteen met de naam van het huis Toerie, Het pand werd in 1900 gebouwd.
GT_1423
Blauwe vogelweg 13
DOMVS AVITVS De vogelwijk ligt binnen de driehoek Rijnsburgerweg – Wassenaarseweg – Nachtegaallaan en kent een historie die grofweg 3800 jaar teruggaat, want dan vestigen de eerste bewoners zich op de 5000 jaar geleden gevormde strandwallen met uitzicht op het tussenliggende moerasgebied. Van de circa 700 huizen die de wijk nu omvat is het merendeel tot stand gekomen in de jaren 1926 – 1928. aan het huis te zien: links aan de gevel een opengewerkt rechthoekig reliëf met twee van elkaar af gedraaide vogels tussen florale motieven. Daaronder een vierkante steen met daarop de woorden DOMVS AVITVS, hieronder twee eikenbladeren met aan weerszijden de namen C.T. Koch en C.W. Koch. Daaronder de naam Ir. T.K.J. Koch.
... 
GT_1535
Adriaan Pauwstraat 1
Leidse Houtschool
GT_1542
Blauwe vogelweg 2 tortelduifjes.
Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Auteur: A. van Leeuwen. Voor meer informatie of contact met de commissie raadpleeg ons colofon.
n.b. werkende weg worden alle objecten verplaatst naar hun eigen 'verhaal'
De Rijnsburgerweg werd aan het eind van de veertiende eeuw door de Hoogheemraden van Rijnland aangelegd op last van hertog Albrecht van Beieren en strekte zich aanvankelijk uit van de Rijnsburgerpoort, aan het einde van de Haarlemmerstraat, tot de hoge gronden van de Geest. De weg werd aangelegd als alternatieve verbinding tussen Leiden en Rijnsburg voor de in de wintermaanden vaak onbegaanbare Morsweg langs de oever van de Rijn.
In het begin van de negentiende eeuw werd de weg verhard. In de kosten van onderhoud werd voorzien door tolheffing, welke concessie werd afgekocht in 1911. Het gedeelte binnen de uitbreidingen van de stad kreeg later de naam Steenstraat. Door de aanleg van de spoorlijn in het midden van de negentiende eeuw en de vernielingen rond het station in de Tweede Wereldoorlog is het gedeelte van het tracé dat nu Stationsweg heet ingrijpend gewijzigd.
Bij de grenswijziging in 1896 kwam het eerste gedeelte van de Rijnsburgerweg van het Terweepark tot aan de Poelwetering aan de gemeente Leiden en begon men de weg langzaamaan te bebouwen. Het tweede gedeelte tot aan de Warmonderweg bleef tot 1920 bij de gemeente Oegstgeest. In 1925 en 1926 werd de Rijnsburgerweg tot de tegenwoordige afmetingen verbreed.
Veel panden aan de Rijnsburgerweg zijn van de hand van de Leidse architect H.J. Jesse.
De even nummers:
GT_1432
Rijnsburgerweg 4, Rijksmonument Villa Antoinette.
Villa in Neo-Franse Renaissancestijl en koetshuis in Chaletstijl zijn van 1886 en zijn nadien onderdeel van het Academisch Ziekenhuiscomplex geworden. De villa heeft gefunctioneerd als directeurswoning bij het Academisch Ziekenhuis.
GT_1431
Rijnsburgerweg 10, Het Poortgebouw.
Gebouwd door G.C. Bremer in 1925-1928
Rijksmonument nummer: 515102
Rijnsburgerweg 92, 94 en 96, vormen een woonblok daterend uit 1910. Alle huizen hebben een naam.
GT_
Rijnsburgerweg 92 Naam van het huis "HELENA" op een gevelsteen, liggend formaat, op de muur van het balkon, 2e verdieping.
GT_1422
Rijnsburgerweg 94 Naam van het huis boven de entree: "MARION".
Hier is tandartsenpraktijk Snoep gevestigd.
GT_1422
Rijnsburgerweg 96 Naam van het huis "HEBE".
Hier is Huisartsenpraktijk Van Schie gevestigd.
GT_1421
Rijnsburgerweg 114 en 116. Twee gelijksoortige huizen uit 1910, met rechthoekige witte naamplaten op de voorgevel.
GT_1421
Rijnsburgerweg 114
Geelong is een stad in Victoria, Australië.
Dit huis heeft links van de entree een emaillen bordje met daarop het woord brandschel. Zo'n bordje op een huis gaf aan dat men hier een telefoon bezat.
GT_1421
Rijnsburgerweg 116
Naam van het huis JEWEL.
In dit huis woonde voor, en tijdens, de Tweede Wereldoorlog, de familie Meijer.
Herman Meijer, Leiden, 21 april 1924- Gemeente onbekend, 17 maart 1944.
Uit de begraafboeken van de joodse begraafplaats te Katwijk a/d Rijn is bekend dat Herman Meijer aldaar is begraven.
Benjamin Meijer, Leiden, 2 april 1921, Sobibor, 11 juni 1943.
Grietje Meijer-Wolf, Onstwedde, 25 januari 1900- Leiden, 29 augustus 1942. Uit de begraafboeken van de joodse begraafplaats te Katwijk a/d Rijn is bekend dat Grietje Wolf aldaar is begraven.
De echtgenoot heeft de oorlog overleefd.
Eén kind dat nog thuis woonde heeft de oorlog overleefd.
GT_1429
Rijnsburgerweg 130 Villa Tuinlust. Gemeentelijk monument.
Villa in rode baksteen op rechthoekige grondslag. Door het sterk asymmetrische zadeldak bestaat het pand uit links twee bouwlagen met kap en rechts één bouwlaag met zolder, alles gedekt met bruin/blauw geglazuurde Tuiles du Nord. Rechts van de villa een garage, verbonden met het huis doormiddel van een muur met poort. Tegen de linkerzijde een uitgebouwde erker.
Het huis is ca. 1910 gebouwd in een sobere vorm van de Chaletstijl met Art-Nouveau-elementen. Op de verdieping is een breed zeslichtvenster waarvan de stijlen als schijnvakwerk zijn doorgetrokken over het bovenliggend geveldeel dat tussen de stijlen wit is gestuukt met daarop het opschrift “TUINLUST”.
GT_1424
Rijnsburgerweg 146/ hoek Lijsterstraat. Gemeentelijk monument.
Groot hoekhuis genaamd Villa Cecilia, gebouwd in 1912 in eclectische stijl met invloeden uit de Engelse neogotiek. Aan de rechterzijde is het huis aangebouwd tegen het buurpand, aan de voorzijde voorzien van een ca. 8 meter diepe tuin met niet oorspronkelijk tuinhek.
Op twee witte gevelvlakken is in zwart geschilderd de naam “villa - cecilia”.
Op de zijmuur van dit pand en dat van nummer 144, heeft de Stichting Tegenbeeld een gedicht van János Pilinszky geplaatst: ‘Feest van het dieptepunt’ . In het Hongaars en in het Nederlands in de vertaling van Erika Dedinszky. Het gedicht werd onthuld in november 2004.
Hier wordt alleen de vertaling gegeven:
In de bloedige warmte van de kotten,
wie durft nog te lezen?
En wie durft
in het splinterveld van de ondergaande zon,
tijdens de vloed van de hemel en
de eb van de aarde nog
op reis te gaan, waar ook heen?
Wie durft
met de ogen dicht stil te houden op het dieptepunt,
daar
waar zich altijd nog weer
een laatste wuiven voordoet,
een dak,
een beeldschoon gelaat of desnoods een hand,
een hoofdknik, handgebaar?
Wie durft zich met een
gerust hart weg te laten zinken in
de droom die over het bittere leed der kinderjaren heenspoelt
en de zee als een
handkom water naar je gezicht tilt?
GT_1425
Rijnsburgerweg 152Gemeentelijk monument met monumentnummer 1516.
Naam van het huis SONNE HOECK geschilderd op de houten panelen in de nok van de gevel.
Op een foto van het pand uit 1960 is te zien dat deze naam er nog niet op staat.
Het huis werd ook wel Villa Los genoemd naar de eerste eigenaar en in later tijden, De Lijsterhof.
GT_1426
Eerste steen links naast de entree van het pand.
Het is een woonhuis uit 1912, ontworpen door H.J. Jesse, in eclectische stijl gebouwd. Het bestaat uit twee bouwlagen en een zolder onder een puntgevel met samengestelde kap. Het huis vormt één geheel met het buurpand nr. 154 en heeft een zelfde architectuur maar beide panden zijn niet elkaars spiegelbeeld.
Rechts van de erker heeft de begane grond een rondboog nis met daarin een deurkozijn met paneeldeur, zijlichten en bovenraam met roedeverdeling. Rechts in de nis is een plaquette aangebracht met daarop de tekst: “De eerste steen gelegd door Geertruida Hendrika Los Oud 14 jaar 5 juni 1912”.
Geertruida Hendrika Los, geboren op 3 oktober 1898 te Leiden, vader Frans Los, expediteur van beroep, moeder Geertrui Filippo. Zij was hun enig kind.
Rijnsburgerweg 152 werd ooit aangekocht door het Heilige Geest of Armenwees- en kindertehuis aan de Hooglandsekerkgracht om na verbouwing als weeshuis te worden ingericht. Januari 1961 sloot het weeshuis zijn poorten. Van de 21 bewoners waren er nog twee wezen. De regenten verkochten het gebouw aan de Rijksgebouwendienst die er het museum voor Geologie en Mineralogie huisvestten. Van de opbrengst werd het pand Rijnsburgerweg 152 aangeschaft, waarin kinderhuis De Lijsterhof onderdak kreeg. Tegenwoordig is de stichting Cardea hier gevestigd. Cardea is een jeugd- en opvoedhulporganisatie in de regio Zuid-Holland Noord.
GT_1427
Rijnsburgerweg 156, Een tegeltableau aangebracht op de eerste verdieping met daarop de naam van het pand 'De Narcis'. Gemeentelijk monument.
Vrijstaand woonhuis genaamd "De Narcis", in eclectische stijl op rechthoekige plattegrond uit 1904, bestaande uit twee bouwlagen en een zolder onder een samengestelde kap. De voorgevel heeft rechts een topgevel en verder een lijstgoot. Uiterst rechts een smal terugliggend geveldeel. Het hele pand is voorzien van een hardstenen basement. Het pand heeft een kelder met venster waarvan het bovenste deel zichtbaar is in het linker deel van de voorgevel. Boven alle vensters zijn rollagen aangebracht, onder alle vensters natuurstenen lekdorpels. Bijna alle vensters hebben een bovenlicht met een verticale indeling met daarbinnen non-figuratief glas-in-lood met aan de boven-en onderzijde eenvoudig ornament.
Het pand is in 2000 gerestaureerd.
GT_1428
Rijnsburgerweg 162, in de top van de gevel een grijze gevelsteen met daarin -moeilijk leesbaar- het jaartal 1912.
GT_1428
GT_1299
Rijnsburgerweg 164, naam van de villa "POMONA" in grote keramische (?) letters op de voorgevel van het pand,.
Villa Pomona, in 1898 ontworpen door de Leidse architect Jesse voor de familie Van Eck. Hier woonde Dirk van Eck sociaal bewogen burger van Leiden. Naar hem is de Dirk van Eck Stichting genoemd.
Voor het hele verhaal klik hier.
De oneven nummers:
GT_1433
Rijnsburgerweg 11 Gemeentelijk monument.
Woonhuis met bakstenen gevel uit het begin van de twintigste eeuw, bestaande uit twee bouwlagen en een zolder onder een zadeldak. Het pand heeft een puntgevel die met een dwarskap op het zadeldak is geplaatst.
Onder het zolderraam bevindt zich een tegeltableau met drie, naast elkaar geplaatste, identieke geometrische motieven.
Rijnsburgerweg 21, boven de voordeur geschilderd: Desideranda. Dit opschrift dateert uit de periode dat het pand diende als opvang voor geestelijk minder validen, vanaf 1975 tot 2001. Nu is het pand in gebruik door Pimmetje, Naschoolse Opvang.
Dit pand is gebouwd naar ontwerp van de Leidse architect H.J. Jesse (1860-1943). Het pand is gebouwd in opdracht van P.H. van de Hoog. Het is een 1920-variant van de Hollandse Renaissancestijl. Door middel van onder meer de trapgevel, de kruiskozijnen en de gevelstenen wordt naar deze stijl verwezen. Bovenop de trapgevel staat het beeld van een uil.
GT_1706 foto D. Kompier
GT_1368...........................................................GT_1371
GT_1370...........................................................GT_1372
GT_1369
Deze 5 gevelstenen zijn afkomstig van een 17de eeuws pand uit Koudekerk dat in 1916 gesloopt werd; Links staat Adam, dan een steen met tekst, in het midden de boom van goed en kwaad, rechts daarvan een steen met tekst en geheel rechts een steen met Eva.
De tekst luidt:
ONTKENNE .
ENDE . ???
???KEN DAT.
. OPENBAAR .
IS .
ANNO
OM . DAT MEN
NIET . EN . KAN
BEGRIJPEN
DAT . VERBO
RGEN . IS .
. 1 . 6 . 1 . 4 .
De tekst komt uit Onderwysingh in de Christelicke Religie van Johannes Calvijn en luidt hier letterlijk:
"Sal men daerom moeten loochenen gheen oopenbaar is, omdat men niet begrepen en kan 't geen verborgen is". De letters die moeilijk te identificeren zijn en hier als vraagtekens zijn weergegeven vormen misschien het woord missaecken.
De drie woonhuizen, Rijnsburgerweg 31c, 31d en 31e vormen een architectonische eenheid en zijn tegelijkertijd gebouwd, omstreeks 1930, in een expressionistische bouwstijl met kenmerken van de Amsterdamse School. Kenmerkend zijn de gemetselde ornamenten zoals de rond gemetselde bouwdelen, het siermetselwerk en de bloembakken en tuinmuur, die deel uitmaken van het totaalontwerp. Daarnaast is het gebruik van glas-in-lood, van erkers en de gebruikte voordeuren typisch voor de bouwtijd. Deze elementen hebben een toevoegende waarde.
De panden hebben een gezamenlijke kap die gedekt is met rode verbeterde Hollandse pannen. Elk pand heeft een gemetselde schoorsteen.
Voor elk van de panden zijn een bordes met gemetselde bloembak aangebracht en een gemetselde tuinmuur; deze maken onderdeel uit van de architectuur.
Rijnsburgerweg 31c, liggend formaat gevelsteen met de naam Vesta, in de borstwering van de loggia, 2e verdieping.
GT_1711
Gemeentelijk monument.
Woonhuis, deel uitmakend van een rij woningen met dezelfde architectuur (Rijnsburgerweg 31c-e) uit omstreeks 1930, bestaande uit twee bouwlagen en een zolder onder een mansardekap. De gevel is gemetseld in kettingverband.
De begane grond heeft een portiek met houten voordeur en bovenlicht met glas-in-lood, die via een trap met gemetselde treden bereikbaar is. Boven de deur is een afdak aangebracht. De begane grond heeft links een erker met aan de voorzijde een groot zesdelig schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen en aan elke zijkant een schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen.
De erker doet op de eerste verdieping dienst als balkon en heeft een gemetselde borstwering. De gevel heeft een meerdelig kozijn met openslaande deuren en glas-in-lood in de bovenlichten. Verder heeft de eerste verdieping een schuifvenster met glas-in-lood in het bovenraam. Aan de linkerkant is een rond, uitstulpend deel gemetseld.
De zolderverdieping heeft een loggia met afzonderlijke steekkap met schild. Hieronder is een driedelig kozijn met openslaande deuren aangebracht. In de borstwering van de loggia is een gevelsteen gemetseld met de naam van het pand: Vesta. In het dakvlak bevindt zich een originele dakkapel.
Rijnsburgerweg 31d, liggend formaat gevelsteen met de naam Sonnevanck in de borstwering van de loggia 2e verdieping. Gemeentelijk monument.
De begane grond heeft een portiek met houten voordeur en bovenlicht met glas-in-lood, die via een trap met gemetselde treden bereikbaar is. Boven de deur is een afdak aangebracht. De begane grond heeft links een erker met aan de voorzijde een groot zesdelig schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen en aan elke zijkant een schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen.
De erker doet op de eerste verdieping dienst als balkon en heeft een gemetselde borstwering. De gevel heeft een meerdelig kozijn met openslaande deuren en gals-in-lood in de bovenlichten. Verder heeft de eerste verdieping een schuifvenster met glas-in-lood in het bovenraam. Aan de linkerkant is een rond, uitstulpend deel gemetseld.
De zolderverdieping heeft een loggia met afzonderlijke steekkap met schild. Hieronder is een driedelig kozijn met openslaande deuren aangebracht. In de borstwering van de loggia is een gevelsteen gemetseld met de naam van het pand: Sonnevanck. In het dakvlak bevindt zich een originele dakkapel.
Rijnsburgerweg 31e, liggend formaat gevelsteen met naam 't Posthof, op de borstwering boven de erker van de begane grond.
GT_1708
Tegenwoordig een vestiging van Okidokids, kinderdagverblijf. Gemeentelijk monument.
De begane grond heeft een portiek met houten voordeur en bovenlicht met glas-in-lood, die via een trap met gemetselde treden bereikbaar is. Boven de deur is een afdak aangebracht. De begane grond heeft links een erker met aan de voorzijde een groot zesdelig schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen en aan elke zijkant een schuifvenster met glas-in-lood in de bovenramen.
Op de eerste verdieping is het balkon op de erker in 1936 dichtgemaakt met vensters met glas-in-lood, waardoor een serre is ontstaan. Verder heeft de eerste verdieping twee schuifvensters met glas-in-lood in het bovenraam. In de borstwering van de erker is een gevelsteen gemetseld met de naam van het pand: 't Posthof. Zeer waarschijnlijk bevond deze gevelsteen zich oorspronkelijk in de borstwering van de loggia, en werd verplaatst bij het maken van de erker in 1936.
De zolderverdieping heeft een loggia met afzonderlijke steekkap met schild. Hieronder is een driedelig kozijn met openslaande deuren aangebracht. In het dakvlak bevindt zich een originele dakkapel.
GT_1430
Rijnsburgerweg 35, De Keet de letters zijn in de zijgevel met uitspringende baksteen gevormd. Het pand is gebouwd door de architect Jesse in 1905-06. Dit was het woonhuis en tevens werkruimte van de architect en wordt gezien als een hoogtepunt in zijn oeuvre. Het is Jesse in de meest pure vorm: raam- en deurpartijen bekroond met verspringende lateien en rondbogen, een achthoekige traptoren, schoon metselwerk zonder decoratieve elementen, gebruik van groen verglaasde profielsteen, met roeden verdeelde bovenlichten met groen glas, inpandige balkons.
Jesse verzamelde oude bouwmaterialen en hergebruikte die veelvuldig: in de Keet zijn antieke deuren, kruiskozijnen, eiken balken plafonds, majolica en delfts-blauwe tegels te vinden. Hij hergebruikte ook eigen ontwerpen, zoals een schouw van groen geglazuurd materiaal in de voorkamer die Jesse oorspronkelijk maakte voor het stadhuis in Katwijk.
Het interieur is ook kenmerkend voor al het werk van Jesse: opvallende doorkijkjes onder rondbogen, gecombineerd met praktische toepassingen zoals een zitvensterbank. De architect maakte ook het ontwerp voor zijn tuin waarin lange tijd geen bloem mocht staan. In 1925 werd een nieuw tuinontwerp gemaakt. Veel bronnen vermelden dat het theehuis, dat linksvoor in de tuin heeft gestaan, zou zijn afgebroken maar dat klopt niet. Het heeft op verschillende plaatsen achter in de tuin gestaan en heeft nu een prominente plaats in het midden van de achtertuin gekregen. De voor- en de zijtuin zijn tegenwoordig bestraat.
Het pand was vanaf 1989 in gebruik als kantoor en is in 2014 in gebruik genomen als internationale kinderopvang.
Voor het uitgebreide verhaal van dit pand klik hier.
GT_
Rijnsburgerweg 39 Boven de rondboog van de entree een ingemetselde gevelsteen met daarin gebeiteld de naam ANNA HERMIEN . Daaronder enkele tekens waarvan zo op het oog geen duiding aan gegeven kan worden.
Het huis dateert uit 1906.
GT_
Rijnsburgweg 51 De naam Westerwolde, in ijzeren sierletters aangebracht boven de ingang van het huis.
GT_1328
Rijnsburgerweg 75. Links naast de dubbele ingang bevindt zich de grijze steen met het woord Rijnsburgerweg, zes maal gedeeltelijk gespiegeld.
Erboven: UIT DE VERPLAATSING, eronder: F.B. HOTZ 1922-2000
Op 1 februari 2010, tien jaar na zijn overlijden en op zijn geboortedag werd deze gevelsteen geplaatst als aandenken aan de schrijver F.B. Hotz.
De steen werd in de gevel van Hotz' geboortehuis geplaatst in opdracht van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.
Hoewel Hotz de laatste jaren van zijn leven in Oegstgeest bij zijn zuster woonde, koos men voor een steen aan het huis waarin hij zijn jeugd doorbracht. Juist de Rijnsburgerweg, ‘de Weg’ zoals de schrijver meermalen schreef, vormde al dan niet in combinatie met de tram, jazz en oude auto’s, een rode draad in zijn oeuvre.
Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in het verhaal 'De verplaatsing' in de bundel Ernstvuurwerk uit 1978, waarin sprake is van een totale verheerlijking van ‘zijn’ weg.
Een tijdelijke gedwongen verhuizing naar Haarlem in 1932 bezorgde de hoofdpersoon een weemoedig verlangen naar die Rijnsburgerweg. Hotz beschrijft in het verhaal een grote groene glazen vaas met zes bolle ringen. De ik-figuur ziet in die ringen de stoomtram zesmaal gereflecteerd. Steenhouwer Marc de Groot liet zich hierdoor inspireren en gebruikte het motief van de spiegeling in het woord Rijnsburgerweg.
zie verhaal
GT_1329
Rijnsburgerweg 77B, opschrift op het kozijn van het meest linkse venster van de eerste verdieping: DE BEUK D'R IN 1989. Woonhuis en kantoor? van architectenbureau en familie Van Beukering.
GT_1330
Rijnsburgerweg 89, onder het venster van de topgevel een gevelsteen met de naam Jikke-Annes in hoog reliëf. Het pand dateert uit 1904 en heeft een zgn. Vlaamse trapgevel.
GT_1331
Rijnsburgerweg 123 Op de linkerhoek van de voorgevel, boven het venster van de begane grond, een grijze rechthoekige liggende gevelsteen met de naam van het huis Toerie, Het pand werd in 1900 gebouwd.
GT_1423
Blauwe vogelweg 13
DOMVS AVITVS De vogelwijk ligt binnen de driehoek Rijnsburgerweg – Wassenaarseweg – Nachtegaallaan en kent een historie die grofweg 3800 jaar teruggaat, want dan vestigen de eerste bewoners zich op de 5000 jaar geleden gevormde strandwallen met uitzicht op het tussenliggende moerasgebied. Van de circa 700 huizen die de wijk nu omvat is het merendeel tot stand gekomen in de jaren 1926 – 1928. aan het huis te zien: links aan de gevel een opengewerkt rechthoekig reliëf met twee van elkaar af gedraaide vogels tussen florale motieven. Daaronder een vierkante steen met daarop de woorden DOMVS AVITVS, hieronder twee eikenbladeren met aan weerszijden de namen C.T. Koch en C.W. Koch. Daaronder de naam Ir. T.K.J. Koch.
GT_1535
Adriaan Pauwstraat 1
Leidse Houtschool
GT_1542
Blauwe vogelweg 2 tortelduifjes.
Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Auteur: A. van Leeuwen. Voor meer informatie of contact met de commissie raadpleeg ons colofon.